Αθλητική Ψυχολογία

Τακτικές αντιμετώπισης αυτοπεποίθησης

"Ποτέ δεν είναι τόσο δύσκολο να μιλήσουμε όσο όταν ντρεπόμαστε για τη σιωπή μας" La Rochefoucauld (1613-1680)

– Κατανόησε τη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα σε αυτό που είσαι και αυτό που κάνεις.

– Μην προσπαθείς να προσδιορίσεις την αξία σου ανάλογα με τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες σου.

– Είσαι σημαντικός και αξιόλογος ανεξάρτητα από την ποιότητα των συντροφικών σου σχέσεων ή από την επαγγελματική σου σταδιοδρομία. Μη συγκρίνεις τον εαυτό σου με τους άλλους. Είσαι ανεπανάληπτος και έχεις τα δικά σου ιδιαίτερα χαρίσματα. Πάντα θα υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που θα τα καταφέρνουν καλύτερα ή χειρότερα από σένα. Κάνε μια λίστα με δέκα τουλάχιστον θετικά σου χαρακτηριστικά όπως τίμιος, δημιουργικός, αλτρουιστής, με όμορφα μάτια, καλό γούστο κ.λ.π. Διάβαζε τη λίστα και φέρνε τη συχνά στο νου σου. Κάνε μία λίστα με τις επιτυχίες σου όσο μικρές και αν είναι.

– Όταν αισθάνεσαι μειονεκτικά η θύμηση αυτών των επιτυχιών θα σου ανεβάζει τη διάθεση. Φτιάξε ένα κολάζ με αυτά που θέλεις να πετύχεις στη ζωή. Βάλε φωτογραφίες με αυτά που θα ήθελες να έχεις ( σπίτι, παιδί, αυτοκίνητο ), αυτά που θα ήθελες να κάνεις ( σπορ, ταξίδια, χορό ), και πρόσθεσε ανάμεσα στις φωτογραφίες λέξεις που εκφράζουν θετικές έννοιες ( δύναμη, ηρεμία, χαρά αγάπη )

– Αντιμετώπισε τους φόβους σου και αυτοί θα χάσουν τη δύναμή τους. Η δύναμη του φόβου είναι στην ουσία της φανταστική και όχι πραγματική. Αν αντιμετωπίσεις τον φανταστικό φόβο τον αποδυναμώνεις και αυξάνεις την αυτοπεποίθησή σου.

– Ξεκαθάρισε τι είναι αυτό που σε ενοχλεί και βάλε κάποιους ρεαλιστικούς στόχους που θέλεις να πετύχεις για να βελτιώσεις τον εαυτό σου. Για παράδειγμα καλογυμνασμένο σώμα, βελτίωση της ικανότητας για επικοινωνία, ή εύρεση ερωτικού συντρόφου. Κάνε ένα ακριβές σχέδιο με τα βήματα που χρειάζεται να κάνεις για να πετύχεις αυτούς του στόχους.

– Ξεκαθάρισε ποιοι άνθρωποι, ποιες επιλογές και ποιες συμπεριφορές μπορούν να σε βοηθήσουν. Με επίμονη και συστηματική προσπάθεια είναι βέβαιο ότι μπορείς να πετύχεις αυτό που θέλεις. Όλες οι αλλαγές ξεκινούν πάντα με το πρώτο βήμα. Κοίταξε τα λάθη σου μέσα από καθρέπτη και όχι μέσα από μεγεθυντικό φακό. Μην κολλάς και μην παγιδεύεσαι στις αποτυχίες.

– Το ότι απέτυχες δεν σημαίνει ότι δεν θα πετύχεις στο μέλλον. Μάθε από την αποτυχία και προσπάθησε πάλι. Όλοι αποτυγχάνουν πριν φτάσουν στην επιτυχία. Τα λάθη σε κάνουν σοφότερο και δυνατότερο. Ο μόνος τρόπος για να μην κάνεις λάθη είναι να αποσύρεσαι από τη ζωή και να μην εκμεταλλεύεσαι τις ευκαιρίες που σου δίνονται. Αποφεύγοντας τις προκλήσεις, μπαίνεις στο περιθώριο. Προχώρα μπροστά συντροφιά με το άγχος και την αγωνία σου. Όταν δεν ρισκάρεις μπορεί να νιώθεις ασφάλεια αλλά δεν βελτιώνεσαι.

– Βάλε τα χαρίσματα που σίγουρα διαθέτεις στην υπηρεσία ενός υψηλού στόχου. Βρες κάποια καινούρια δραστηριότητα ή χόμπι. Κάνε κάτι σημαντικό και ευχάριστο για σένα. Δεν χρειάζεται να ανταποκρίνεσαι στις προσδοκίες των άλλων ούτε να δικαιολογείς ή να δίνεις εξηγήσεις στους άλλους γι αυτό που κάνεις, γι’ αυτό που πιστεύεις ή γι αυτό που αισθάνεσαι. Μη σκέπτεσαι ότι δεν θα καταφέρεις να πραγματοποιήσεις τους στόχους και τα σχέδιά σου.

– Οι αρνητικές προσδοκίες δεν σου επιτρέπουν να δραστηριοποιηθείς με τον καλύτερο τρόπο και έτσι μπορεί να επαληθευτούν. Ο φόβος μειώνει τις πιθανότητες επιτυχίας. Έχεις το δικαίωμα να εξηγείς στους άλλους πως θα ήθελες να σου φέρονται και να μην τους επιτρέπεις να θίγουν την αξιοπρέπειά σου. Ξεκαθάρισε τι είναι αυτό που θέλεις να πετύχεις και πάλεψε όσο μπορείς για να τα καταφέρεις.

– Τα όνειρά σου μπορούν να γίνουν πραγματικότητα. Ενίσχυσε τον εαυτό σου προσφέροντάς του κάποιο δώρο όταν έχεις πετύχει κάποιο στόχο. Μείνε μακριά από αρνητικούς ανθρώπους, βιβλία, ταινίες και καταστάσεις που σε καθηλώνουν στη παρακμή. Αναζήτησε ανθρώπους και ερεθίσματα που μπορούν να σου προσφέρουν ενθάρρυνση και στήριξη.

– Μη συζητάς τα σχέδια, τους στόχους και τα όνειρά σου με ανθρώπους που δεν συμμετέχουν στον ενθουσιασμό σου. Με τον τρόπο τους μπορεί να σου δημιουργήσουν αμφιβολίες και να εμποδίσουν την επιτυχία σου. Μάθε να δίνεις αγάπη και υποστήριξη στους άλλους. Η προσφορά σε βοηθά να νιώθεις σημαντικός. Δέξου με ψυχραιμία τα κομπλιμέντα που σου κάνουν οι άλλοι, ευχαριστώντας. Πάρε το λόγο όταν βρίσκεσαι με παρέα και πες αυτό που πιστεύεις.

– Επικοινώνησε ειλικρινά με τους άλλους. Μίλησέ για τα αληθινά σου αισθήματα σε άτομα που σου προκαλούν άγχος ή φόβο. Αν δεν καταλαβαίνεις κάτι ρώτησε. Δεν είσαι υποχρεωμένος να έχεις καταλάβει αυτό που σου λέει ο άλλος με τον τρόπο που το λέει.

– Μάθε κάποια τεχνική αυτοσυγκέντρωσης, χαλάρωσης και αυτοέλεγχου όπως για παράδειγμα πολεμικές τέχνες, χορό, θεατρική έκφραση κ.λ.π. Δυνάμωσε το σώμα σου με γυμναστική, σπορ και υγιεινή διατροφή. Αν θέλεις να σταματήσεις μια αρνητική συμπεριφορά, συνήθεια ή συντροφιά αντικατέστησέ την με μία άλλη θετική. Έτσι δεν θα νιώσεις κενό και ματαίωση.

– Κλείσε τα μάτια, χαλάρωσε και φαντάσου πως θα είναι ο εαυτός σου όταν θα έχει πετύχει τους στόχους του. Νιώσε τα αισθήματα που συνοδεύουν την επιτυχία. Νιώσε την εμπειρία της χαράς και της ικανοποίησης που θα προκύψει μέσα σου όταν για παράδειγμα θα έχεις βελτιώσει την ικανότητα της επικοινωνίας ή θα έχεις αποκτήσει ένα καινούργιο αυτοκίνητο ή μια καλύτερη δουλειά. Γίνε όσο πιο συγκεκριμένος γίνεται ξεκαθαρίζοντας τι είναι αυτό που θέλεις, που σκέπτεσαι και που αισθάνεσαι.

– Μάθε να χρησιμοποιείς συχνά τις παρακάτω προτάσεις. Θέλω να … Δεν θέλω να … Διαφωνώ με … Έχω διαφορετική άποψη, πιστεύω ότι … Συμφωνώ με αυτές τις απόψεις που εκφράζεις γι΄ αυτούς τους λόγους αλλά διαφωνώ με εκείνες απόψεις γι’ αυτούς τους λόγους.

– Αν πιστεύεις ότι κάποιος σε απορρίπτει, σε μειώνει ή σε εκμεταλλεύεται ζήτησέ του να επιβεβαιώσει αν αυτό συμβαίνει στα αλήθεια και προσπάθησε να καταλάβεις γιατί συμβαίνει. Ζητώντας από τους άλλους να επιβεβαιώσουν ή να διαψεύσουν αυτό που νομίζεις σε βοηθά να καταλάβεις καλύτερα την αλήθεια. Δίνοντας στους άλλους την ευκαιρία να εξηγήσουν τη συμπεριφορά τους γλιτώνεις από παρεξηγήσεις.

– Φρόντισε την εξωτερική σου εμφάνιση. Είναι φυσικό να αλλάζεις σχέδια και απόψεις για τη ζωή σου και να συμπεριφέρεσαι μερικές φορές απερίσκεπτα, αρκεί να έχεις επίγνωση και να αποδέχεσαι τις συνέπειες των επιλογών σου. Κάνε τη ζωή που εσύ θέλεις, όπως τη θέλεις.

– Μην επιτρέπεις στους άλλους να σε κατευθύνουν άμεσα ή έμμεσα. Έχεις το δικαίωμα να είσαι κάπως εκκεντρικός

 

Ανταγωνισμός και στρές στην παιδική ηλικία

Δημιουργεί ο ανταγωνιστικός αθλητισμός στρες στο παιδί;

Ο ανταγωνισμός μπορεί να δημιουργήσει άγχος στο παιδί αν αποτελέσει αιτία να νιώσει ότι η αξία του εξαρτάται από την επίδοσή του. Όταν τα πράγματα τα οποία αισθάνεται το παιδί ως πιο σημαντικά-όπως είναι η αγάπη και η αποδοχή των άλλων-εξαρτώνται από τις καλές επιδόσεις, υπάρχει η πιθανόητα να τα καταβάλει το άγχος. Οι έρευνες δείχνουν πως ο φόβος της αποτυχίας και η ανησυχία που νιώθει το παιδί μήπως δεν αποδώσει καλά σε κάποιο αγώνα, πιθανότατα αποτελούν τις σημαντικότερες αιτίες για στρες και νευρικότητα στον τομέα του παιδικού αθλητισμού.

Τα παιδιά ανησυχούν μήπως αποτύχουν, μήπως δεν σταθούν ικανά να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις του αναταγωνισμού. Μπορεί να νιώσουν άγχος πριν, κατά τη διάρκεια και ύστερα από έναν αγώνα. Μια έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ, έδειξε ότι το 62% των παιδιών ανησυχεί μήπως δεν παίξει καλά ή κάνει κάποιο λάθος, ενώ το 23% δήλωσε πως το άγχος μπορεί να σταθεί αιτία να εγκαταλείψουν τον αθλητισμό.

Ωστόσο, τα παιδιά που παίρνουν μέρος σε ατομικά αθλήματα μπορεί να νιώσουν περισσότερο »ανταγωνιστικό στρες» από εκείνα που συμμετέχουν σε ομαδικά αθλήματα. Το άγχος που νιώθουν πριν τον αγώνα, αυξάνεται ακόμα περισσότερο όταν πιέζονται από τους γονείς και τους προπονητές να κερδίσουν.
Η αβεβαιότητα που νιώθουν για κάποιο αγώνα, το πόσο σημαντικός είναι ο αγώνας αυτός, καθώς και η σειρά που μπορεί να αγωνιστούν, μπορεί να αποτελέσουν παράγοντες άγχους.

Ο αθλητικός ψυχολόγος Δρ Rainer Martens , ειδικός στον παιδικό αθλητισμό, διατυπώνει την εξής θεωρία: Το »ανταγωνιστικό στρες» μπορεί να παρομοιαστεί με έναν ιό. Αν το παιδί δεχθεί μια μεγάλη δόση μονομιάς, μπορεί να αρρωστήσει. Οι μικρές, προσεκτικά ελεγχόμενες δόσεις επιτρέπουν στο παιδί να μάθει πως να διοχετεύει το άγχος του με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποτελεί βοήθεια και όχι εμπόδιο, στη βελτίωση των επιδόσεών του. Προσεκτικά επιλεγμένοι αγώνες με ρεαλιστικούς στόχους και προσδοκίες βοηθούν το παιδί να μάθει ότι αθλητισμός σημαίνει ψυχαγωγία. Μια ψυχαγωγία που μπορεί να απολαμβάνει ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα.

Έχουν διατυπωθεί ανησυχίες σχετικά με το αν το στρες του ανταγωνιστικού αθλητισμού μπορεί να εμποδίσει τη συναισθηματική ανάπτυξη των μικρών παιδιών. Κάποιοι ειδικοί, μάλιστα, αμφιβάλλουν αν τα μικρά παιδιά θα πρέπει να συμμετέχουν σε οργανωμένες προπονήσεις και αγώνες. Πιστεύουν ότι η νεαρή τους ηλικία δεν τους επιτρέπει να ανταπεξέλθουν στο άγχος που αποτελεί βασικό στοιχείο του ανταγωνιστικού αθλητισμού. Ωστόσο, μια έρευνα που διεξήγαν ο Δρ Martens και η Δρ Julie Simon έδειξε ότι παρόλο που ο αθλητισμός αναμφίβολα προκαλεί στρες, δεν πρόκειται για κάτι χειρότερο από το στρες που νιώθει ένα παιδί όταν πρόκειται να γράψει κάποιο διαγώνισμα ή να συμμετέχει στην σχολική ορχήστρα.

Ποιά είναι τα σημάδια του στρες εξαιτίας του ανταγωνισμού;

Κάποια παιδιά είναι από τη φύση τους επιρρεπή στο άγχος και στο στρες απ΄ότι κάποια άλλα. Τα παιδιά αυτά περιγράφονται ως άτομα που παρουσιάζουν το »άγχος ως χαρακτηριστικό». Τα παιδιά των οποίων το επίπεδο του άγχους ως χαρακτηριστικό είναι υψηλό, έχουν την τάση να βλέπουν τον κόσμο περισσότερο απειλητικό απ΄ότι τα υπόλοιπα. Στα παιδιά αυτά, τα οποία περιγράφονται από τους γονείς τους ως »παιδιά που διαρκώς ανησυχούν» , ο ανταγωνιστικός αθλητισμός πιθανότατα δημιουργεί περισσότερο στρες απ΄οτι στα υπόλοιπα. Επίσης, τα παιδιά που διαθέτουν χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυοεκτίμηση, τα αοποία αισθάνονται ότι έχουν ελάχιστο έλεγχο πάνω στη ζωή τους, μπορεί να νιώσουν περισσότερο στρες.

Υπάρχουν αρκετά σημάδια που μπορεί να βοηθήσουν γονείς και προπονητές να αναγνωρίσουν τα παιδιά που είναι ιδιαίτερα επιρρεπή στο στρες και που ίσως να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν με επιτυχία στην πίεση. Τα σημάδια αυτά φτάνουν από τις »πεταλούδες στο στομάχι» ως τον ακραίο φόβο και πανικό, που πολλές φορές οδηγεί το παιδί στην άρνηση της συμμετοχής στον αγώνα. Άλλα σημάδια του στρες είναι η έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης, η ανησυχία, οι αυξημένοι καρδιακοί παλμοί, η ναυτία, ο στομαχόπονος, οι ακατάπαυστες νευρικές κινήσεις, η ανικανότητα να σταθεί το παιδί ήρεμο και η κόπωση.

Το στρες προκαλεί επίσης αύξηση του μυικού τόνου. Αν ο μυικός τόνος παραμείνει αυξημένος για μεγάλο χρονικό διάστημα, τα αποτελέσματα είναι ο πόνος, η δυσκαμψία και η κόπωση. Τα παιδιά που υποφέρουν από στρες κουράζονται πιο εύκολα, δυσκολεύονται να πάρουν αποφάσεις, ξεχνούν εύκολα και παρουσιάζουν αδυναμία συγκέντρωσης.

Άλλα συνηθισμένα σημάδια και συμπτώματα που σχετίζονται με το παιδικό άγχος είναι:

-Αυπνίες, ξύπνημα νωρίς το πρωί και οποιαδήποτε αλλάγή στο πρόγραμμα του ύπνου.
-Εφιάλτες και άσχημα όνειρα.
-Αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες και απώλεια όρεξης.
-Αλλαγές στη διάθεση, όπως ευθιξία και επιθετικότητα.
-Εκμετάλλευση καταστάσεων.
-Ανησυχία ή ακατάπαυστες νευρικές κινήσεις.
-Συμπτώματα υποχονδρίας: παράπονα για διάφορες σωματικές ενοχλήσεις, συνήθως την ημέρα του αγώνα.
-Συχνουρία και διάρροια.

Για να εκτιμήσουν οι γονείς το επίπεδο του στρες , πρέπει να διαπιστώσουν πως νιώθει το παιδί πριν από έναν αγώνα.

Μπορούν να ρωτήσουν αν αισθάνεται νευρικότητα ή ναυτία, ή αν ανησυχεί μήπως κάνει κάποιο λάθος. Με το να του προσφέρουν άφθονη ενθάρρυνση κάθε φορά που πρόκειται να συμμετέχει σε κάποιο αγώνα, θα το κάνουν να πάψει να δίνει σημασία σε ενδεχόμενα λάθη.

Είναι κάποια παιδιά σε θέση να ανταπεξέλθουν στο στρες καλύτερα από κάποια άλλα;

Κάθε παιδί διαφέρει στον τρόπο που αντιμετωπίζει το στρες και βέβαια κάποια παιδιά είναι σε θέση να το αντιμετωπίζουν καλύτερα από κάποια άλλα. Οι ειδικοί πιστεύουν πως υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που επηρρεάζουν την ικανότητα ενός παιδιού να ανταπεξέρχεται στο στρες. Τέτοιοι είναι η προσωπικότητα του παιδιού, η ευφυία του και ο βαθμός της αυτοεκτίμησής του.

Σε ένα άρθρο με τίτλο »Αιτίες άγχους των παιδιών σε σχέση με τον αθλητισμό» που περιλαμβάνεται στο βιβλίο »Προπονώντας τα παιδιά στον αθλητισμό» ο Stephen Rowley αναφέρει πως οι διάφοροι παράγοντες, όπως είναι το φύλλο του παιδιού, η ευφυία του και ο βαθμός υποστήριξης που του δείχνουν οι γονείς και οι προπονητές του, μπορεί να επηρρεάσει την ικανότητά του να ανταπεξέρχεται σε καταστάσεις που προκαλούν στρες.

Πιο συγκεκριμένα, παρατηρεί τα εξής:

-Σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στο ξεκίνημα της εφηβείας, πριν από την εφηβεία τα αγόρια είναι περισσότερο επιρρεπή στο άγχος εξαιτίας του ανταγωνισμού απ΄οτι τα κορίτσια. Αιτία για τη διαφορά αυτή μπορεί να είναι το γεγονός πως οι γονείς στηρίζουν σε μικρότερο βαθμό τα αγόρια που δε μπορούν να ανταπεξέλθουν στο στρες. Μπορεί επίσης τα ίδια τα αγόρια, να δίνουν μεγαλύτερη σημασία στα σπορ απ΄οτι τα κορίτσια.

-Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν πως τα παιδιά που αποδίδουν καλύτερα στο σχολείο, μπορεί να είναι σε θέση να ανταπεξέρχονται ευκολότερα στο στρες. Ίσως τα παιδιά αυτά να διαθέτουν περισσότερη αυτοεκτίμηση ή περισσότερες δεξιότητες στην επίλυση προβλημάτων απ΄ότι οι συνομήλικοί τους.

-Οι στενές σχέσεις και η συμπαράσταση από την οικογένεια, φίλους ή προπονητή παίζουν σημαντικό ρόλο στην προστασία του παιδιού από το στρες. Αν το παιδί γνωρίζει πως μπορεί να μιλήσει σε κάποιον για τις ανησυχίες και τα άγχη του, τα συμπτώματα του στρες μειώνονται σε σημαντικό βαθμό.

Μπορούμε να κατανοήσουμε εύκολα μερικά από τα συμπτώματα του στρες εξαιτίας του ανταγωνισμού αν συνειδητοποιήσουμε πόσο πολύ επηρρεάζουν οι ενήλικες τα παιδιά και με πόσο στρες αντιμετωπίζουν οι ίδιοι τους αθλητικούς αγώνες. Στο βιβλίο με τίτλο »Αθλητισμός για παιδιά και νέους» , η Δρ tara Scanlan γράφει: »Ο αθλητισμός είναι δημόσια υπόθεση. Σε αντίθεση με τις συνθήκες στη σχολική αίθουσα, όπου η επιτυχία ή η αποτυχία σε ένα διαγώνισμα μαθηματικών για παράδειγμα μπορεί να αποτελέσει ιδιωτική εμπειρία, μη παρατηρήσημη από τους άλλους, μια κίνηση στον αγωνιστικό χώρο παρακολουθείται από συμπαίκτες, αντιπάλους, προπονητές, γονείς και θεατές».

Τα μικρά παιδιά που νιώθουν να πιέζονται από γονείς και προπονητές να αποδώσουν καλύτερα ή να κερδίσουν σε έναν αγώνα, βιώνουν το στρες πριν από τον αγώνα σε μεγαλύτερο βαθμό.

‘‘Το να κερδίσει κανείς τον αγώνα χάνοντας το παιδί είναι μια θυσία πέρα για πέρα ευτελής» Δρ Terry Orlick και Cal Botterill
(Every Kid Can Win-Κάθε παιδί μπορεί να κερδίσει).

 

Επαναδημοσίευση από www.acadimies.gr

 

Παιδί – Αθλητισμός – Άγχος – Στρές

Δημιουργεί ο ανταγωνιστικός αθλητισμός υπερβολικό στρες στο παιδί;

Ο ανταγωνισμός μπορεί να δημιουργήσει άγχος στο παιδί αν αποτελέσει αιτία να νιώσει ότι η αξία του εξαρτάται από την επίδοσή του. Όταν τα πράγματα τα οποία αισθάνεται το παιδί ως πιο σημαντικά -όπως είναι η αγάπη και η αποδοχή των άλλων- εξαρτώνται από τις καλές επιδόσεις, υπάρχει η πιθανόητα να τα καταβάλει το άγχος. Οι έρευνες δείχνουν πως ο φόβος της αποτυχίας και η ανησυχία που νιώθει το παιδί μήπως δεν αποδώσει καλά σε κάποιο αγώνα, πιθανότατα αποτελούν τις σημαντικότερες αιτίες για στρες και νευρικότητα στον τομέα του παιδικού αθλητισμού.

Τα παιδιά ανησυχούν μήπως αποτύχουν, μήπως δεν σταθούν ικανά να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις του αναταγωνισμού. Μπορεί να νιώσουν άγχος πριν, κατά τη διάρκεια και ύστερα από έναν αγώνα. Μια έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ, έδειξε ότι το 62% των παιδιών ανησυχεί μήπως δεν παίξει καλά ή κάνει κάποιο λάθος, ενώ το 23% δήλωσε πως το άγχος μπορεί να σταθεί αιτία να εγκαταλείψουν τον αθλητισμό.

Ωστόσο, τα παιδιά που παίρνουν μέρος σε ατομικά αθλήματα μπορεί να νιώσουν περισσότερο »ανταγωνιστικό στρες» από εκείνα που συμμετέχουν σε ομαδικά αθλήματα. Το άγχος που νιώθουν πριν τον αγώνα, αυξάνεται ακόμα περισσότερο όταν πιέζονται από τους γονείς και τους προπονητές να κερδίσουν. Η αβεβαιότητα που νιώθουν για κάποιο αγώνα, το πόσο σημαντικός είναι ο αγώνας αυτός, καθώς και η σειρά που μπορεί να αγωνιστούν, μπορεί να αποτελέσουν παράγοντες άγχους.

Ο αθλητικός ψυχολόγος Δρ Rainer Martens , ειδικός στον παιδικό αθλητισμό, διατυπώνει την εξής θεωρία: Το »ανταγωνιστικό στρες» μπορεί να παρομοιαστεί με έναν ιό. Αν το παιδί δεχθεί μια μεγάλη δόση μονομιάς, μπορεί να αρρωστήσει. Οι μικρές, προσεκτικά ελεγχόμενες δόσεις επιτρέπουν στο παιδί να μάθει πως να διοχετεύει το άγχος του με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποτελεί βοήθεια και όχι εμπόδιο, στη βελτίωση των επιδόσεών του. Προσεκτικά επιλεγμένοι αγώνες με ρεαλιστικούς στόχους και προσδοκίες βοηθούν το παιδί να μάθει ότι αθλητισμός σημαίνει ψυχαγωγία. Μια ψυχαγωγία που μπορεί να απολαμβάνει ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα.

Έχουν διατυπωθεί ανησυχίες σχετικά με το αν το στρες του ανταγωνιστικού αθλητισμού μπορεί να εμποδίσει τη συναισθηματική ανάπτυξη των μικρών παιδιών. Κάποιοι ειδικοί μάλιστα αμφιβάλλουν αν τα μικρά παιδιά θα πρέπει να συμμετέχουν σε οργανωμένες προπονήσεις και αγώνες. Πιστεύουν ότι η νεαρή τους ηλικία δεν τους επιτρέπει να ανταπεξέλθουν στο άγχος που αποτελεί βασικό στοιχείο του ανταγωνιστικού αθλητισμού. Ωστόσο, μια έρευνα που διεξήγαν ο Δρ Martens και η Δρ Julie Simon έδειξε ότι παρόλο που ο αθλητισμός αναμφίβολα προκαλεί στρες, δεν πρόκειται για κάτι χειρότερο από το στρες που νιώθει ένα παιδί όταν πρόκειται να γράψει κάποιο διαγώνισμα ή να συμμετέχει στην σχολική ορχήστρα.

Ποιά είναι τα σημάδια του στρες εξαιτίας του ανταγωνισμού;

Κάποια παιδιά είναι από τη φύση τους επιρρεπή στο άγχος και στο στρες απ΄ότι κάποια άλλα. Τα παιδιά αυτά περιγράφονται ως άτομα που παρουσιάζουν το »άγχος ως χαρακτηριστικό». Τα παιδιά των οποίων το επίπεδο του άγχους ως χαρακτηριστικό είναι υψηλό, έχουν την τάση να βλέπουν τον κόσμο περισσότερο απειλητικό απ΄ότι τα υπόλοιπα. Στα παιδιά αυτά, τα οποία περιγράφονται από τους γονείς τους ως »παιδιά που διαρκώς ανησυχούν», ο ανταγωνιστικός αθλητισμός πιθανότατα δημιουργεί περισσότερο στρες απ΄οτι στα υπόλοιπα. Επίσης, τα παιδιά που διαθέτουν χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυοεκτίμηση, τα αοποία αισθάνονται ότι έχουν ελάχιστο έλεγχο πάνω στη ζωή τους, μπορεί να νιώσουν περισσότερο στρες.

Υπάρχουν αρκετά σημάδια που μπορεί να βοηθήσουν γονείς και προπονητές να αναγνωρίσουν τα παιδιά που είναι ιδιαίτερα επιρρεπή στο στρες και που ίσως να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν με επιτυχία στην πίεση. Τα σημάδια αυτά φτάνουν από τις »πεταλούδες στο στομάχι» ως τον ακραίο φόβο και πανικό, που πολλές φορές οδηγεί το παιδί στην άρνηση της συμμετοχής στον αγώνα. Άλλα σημάδια του στρες είναι η έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης, η ανησυχία, οι αυξημένοι καρδιακοί παλμοί, η ναυτία, ο στομαχόπονος, οι ακατάπαυστες νευρικές κινήσεις, η ανικανότητα να σταθεί το παιδί ήρεμο και η κόπωση.

Το στρες προκαλεί επίσης αύξηση του μυικού τόνου. Αν ο μυικός τόνος παραμείνει αυξημένος για μεγάλο χρονικό διάστημα, τα αποτελέσματα είναι ο πόνος, η δυσκαμψία και η κόπωση. Τα παιδιά που υποφέρουν από στρες κουράζονται πιο εύκολα, δυσκολεύονται να πάρουν αποφάσεις, ξεχνούν εύκολα και παρουσιάζουν αδυναμία συγκέντρωσης.

Άλλα συνηθισμένα σημάδια και συμπτώματα που σχετίζονται με το παιδικό άγχος είναι:

-Αυπνίες, ξύπνημα νωρίς το πρωί και οποιαδήποτε αλλάγή στο πρόγραμμα του ύπνου.
-Εφιάλτες και άσχημα όνειρα.
-Αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες και απώλεια όρεξης.
-Αλλαγές στη διάθεση, όπως ευθιξία και επιθετικότητα.
-Εκμετάλλευση καταστάσεων.
-Ανησυχία ή ακατάπαυστες νευρικές κινήσεις.
-Συμπτώματα υποχονδρίας: παράπονα για διάφορες σωματικές ενοχλήσεις, συνήθως την ημέρα του αγώνα.
-Συχνουρία και διάρροια.

Για να εκτιμήσουν οι γονείς το επίπεδο του στρες , πρέπει να διαπιστώσουν πως νιώθει το παιδί πριν από έναν αγώνα. Μπορούν να ρωτήσουν αν αισθάνεται νευρικότητα ή ναυτία, ή αν ανησυχεί μήπως κάνει κάποιο λάθος. Με το να του προσφέρουν άφθονη ενθάρρυνση κάθε φορά που πρόκειται να συμμετέχει σε κάποιο αγώνα, θα το κάνουν να πάψει να δίνει σημασία σε ενδεχόμενα λάθη.

Είναι κάποια παιδιά σε θέση να ανταπεξέλθουν στο στρες καλύτερα από κάποια άλλα;

Κάθε παιδί διαφέρει στον τρόπο που αντιμετωπίζει το στρες και βέβαια κάποια παιδιά είναι σε θέση να το αντιμετωπίζουν καλύτερα από κάποια άλλα. Οι ειδικοί πιστεύουν πως υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που επηρρεάζουν την ικανότητα ενός παιδιού να ανταπεξέρχεται στο στρες. Τέτοιοι είναι η προσωπικότητα του παιδιού, η ευφυία του και ο βαθμός της αυτοεκτίμησής του.

Σε ένα άρθρο με τίτλο»Αιτίες άγχους των παιδιών σε σχέση με τον αθλητισμό» που περιλαμβάνεται στο βιβλίο »Προπονώντας τα παιδιά στον αθλητισμό» ο Stephen Rowley αναφέρει πως οι διάφοροι παράγοντες, όπως είναι το φύλλο του παιδιού, η ευφυία του και ο βαθμός υποστήριξης που του δείχνουν οι γονείς και οι προπονητές του, μπορεί να επηρρεάσει την ικανότητά του να ανταπεξέρχεται σε καταστάσεις που προκαλούν στρες.

Πιο συγκεκριμένα, παρατηρεί τα εξής:

-Σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στο ξεκίνημα της εφηβείας, πριν από την εφηβεία τα αγόρια είναι περισσότερο επιρρεπή στο άγχος εξαιτίας του ανταγωνισμού απ΄οτι τα κορίτσια. Αιτία για τη διαφορά αυτή μπορεί να είναι το γεγονός πως οι γονείς στηρίζουν σε μικρότερο βαθμό τα αγόρια που δε μπορούν να ανταπεξέλθουν στο στρες. Μπορεί επίσης τα ίδια τα αγόρια, να δίνουν μεγαλύτερη σημασία στα σπορ απ΄οτι τα κορίτσια.

-Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν πως τα παιδιά που αποδίδουν καλύτερα στο σχολείο, μπορεί να είναι σε θέση να ανταπεξέρχονται ευκολότερα στο στρες. Ίσως τα παιδιά αυτά να διαθέτουν περισσότερη αυτοεκτίμηση ή περισσότερες δεξιότητες στην επίλυση προβλημάτων απ΄ότι οι συνομήλικοί τους.

-Οι στενές σχέσεις και η συμπαράσταση από την οικογένεια, φίλους ή προπονητή παίζουν σημαντικό ρόλο στην προστασία του παιδιού από το στρες. Αν το παιδί γνωρίζει πως μπορεί να μιλήσει σε κάποιον για τις ανησυχίες και τα άγχη του, τα συμπτώματα του στρες μειώνονται σε σημαντικό βαθμό.

Μπορούμε να κατανοήσουμε εύκολα μερικά από τα συμπτώματα του στρες εξαιτίας του ανταγωνισμού αν συνειδητοποιήσουμε πόσο πολύ επηρρεάζουν οι ενήλικες τα παιδιά και με πόσο στρες αντιμετωπίζουν οι ίδιοι τους αθλητικούς αγώνες. Στο βιβλίο με τίτλο »Αθλητισμός για παιδιά και νέους» , η Δρ tara Scanlan γράφει: »Ο αθλητισμός είναι δημόσια υπόθεση. Σε αντίθεση με τις συνθήκες στη σχολική αίθουσα, όπου η επιτυχία ή η αποτυχία σε ένα διαγώνισμα μαθηματικών για παράδειγμα μπορεί να αποτελέσει ιδιωτική εμπειρία, μη παρατηρήσημη από τους άλλους, μια κίνηση στον αγωνιστικό χώρο παρακολουθείται από συμπαίκτες, αντιπάλους, προπονητές, γονείς και θεατές».

Τα μικρά παιδιά που νιώθουν να πιέζονται από γονείς και προπονητές να αποδώσουν καλύτερα ή να κερδίσουν σε έναν αγώνα, βιώνουν το στρες πριν από τον αγώνα σε μεγαλύτερο βαθμό.

»Το να κερδίσει κανείς τον αγώνα χάνοντας το παιδί είναι μια θυσία πέρα για πέρα ευτελής» Δρ Terry Orlick και Cal Botterill (Every Kid Can Win-Κάθε παιδί μπορεί να κερδίσει).

 

Πηγή: Janet LeBlanc & Louise Dickson
Επαναδημοσίευση από www.vpsoccercoach.blogspot.com

 

Ψυχολογικές τεχνικές στον αθλητισμό

Για την βελτίωση των επιδόσεων στον αθλητισμό, παράλληλα με την προπόνηση μπορεί να πραγματοποιείται η ψυχολογική προετοιμασία του αθλητή. Τα μέσα και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στα πλαίσια προγραμμάτων ψυχολογικής προετοιμασίας στον αθλητισμό είναι κυρίως γνωστικό-συμπεριφορικής κατεύθυνσης. Ο αθλητικός ψυχολόγος εκτός από την αντιμετώπιση προβλημάτων, βοηθάει και κατευθύνει τον αθλητή να προετοιμαστεί κατάλληλα με στόχο την καλύτερη αθλητική επίδοση.

Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται στην εφαρμογή της αθλητικής ψυχολογίας είναι συγκεκριμένες και έχουν αναπτυχθεί μετά από συστηματική μελέτη και παρατήρηση μεγάλων αθλητών. Συγχρόνως γίνεται η εφαρμογή ψυχολογικών τεχνικών σε συνδυασμό με τα χαρακτηριστικά και τις απαιτήσεις του κάθε αθλήματος. Οι βασικότερες ψυχολογικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται στον αθλητισμό είναι οι εξής:

Νοερή εξάσκηση

Με τη νοερή εξάσκηση πραγματοποιούνται με τη φαντασία του αθλητή οι φυσικές δεξιότητες χωρίς όμως να υπάρχει κίνηση στην πραγματικότητα. Σύμφωνα με έρευνες με τη μέθοδο αυτή πραγματοποιούνται νευρογνωστικοί μηχανισμοί οι οποίοι προετοιμάζουν και συστηματοποιούν μια κίνηση. Η νοερή εξάσκηση είναι πολύ αποτελεσματική στην μεγιστοποίηση της απόδοσης των αθλητών καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εκμάθηση μιας κινητικής δραστηριότητας, για την διαχείριση του άγχους, την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και την βελτίωση προσοχής και αυτοσυγκέντρωσης.

Τεχνικές χαλάρωσης

Οι τεχνικές χαλάρωσης χρησιμοποιούνται για την επίτευξη ηρεμίας, συγκέντρωσης και για τον έλεγχο του άγχους. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν πριν, μετά αλλά και κατά τη διάρκεια ενός αγώνα. Συνήθως οι τεχνικές χαλάρωσης γίνονται με τη ρύθμιση της αναπνοής, ενώ υπάρχουν και άλλες τεχνικές όπως η προοδευτική χαλάρωση των μυών και η τεχνική βιοανατροφοδότησης.

Ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης

Ο αθλητής που πιστεύει στον εαυτό του σίγουρα θα πετύχει περισσότερα από αυτόν που έχει αμφιβολίες. Η ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης είναι πολύ σημαντική στον αθλητισμό. Υπάρχουν σημεία κλειδιά τα οποία πρέπει πάντα να εφαρμόζονται από τους προπονητές, τους γονείς άλλα και τους ίδιους τους αθλητές τα οποία τονώνουν και διατηρούν την αυτοπεποίθηση. Η πίστη στον εαυτό μας και στις δυνάμεις μας, σημαίνει πίστη και στις ενέργειες που γίνονται.

Καθορισμός στόχων

Ο σωστός καθορισμός των στόχων βοηθάει τον αθλητή να προσδιορίσει ακριβώς τι θέλει να επιτύχει και να εστιαστεί στα βήματα που θα κάνει για την επίτευξή τους. Οι στόχοι στον αθλητισμό βοηθάνε τον αθλητή να συγκεντρωθεί στην προσπάθεια, τονώνουν την αυτοπεποίθηση μειώνουν το άγχος και αυξάνουν τα κίνητρα για περισσότερη δουλειά.

Ανάπτυξη προσοχής και αυτοσυγκέντρωσης

Η ανάπτυξη της προσοχής σε ένα ατομικό άθλημα όπως το τένις, αναφέρεται κυρίως στην ετοιμότητα του αθλητή. Ο αθλητής ο οποίος μπορεί να διατηρήσεις την ετοιμότητα του σε όλη τη διάρκεια ενός αγώνα, σαφώς θα έχει καλύτερα αποτελέσματα. Η αυτοσυγκέντρωση είναι η ικανότητα διατήρησης της προσοχής ή αλλιώς η διάρκεια της προσοχής.

Αυτοδιάλογος

Με τον αυτοδιάλογο μπορούν να κατευθυνθούν οι σκέψεις των αθλητών, οι οποίες επηρεάζουν την απόδοση θετικά ή αρνητικά, ανάλογα με το περιεχόμενό τους. Ο αθλητής με την εξάσκηση αυτοδιαλόγου μαθαίνει πως να κατευθύνει τις σκέψεις του ώστε να έχει τα επιθυμητά αποτέλεσμα. Ο αυτοδιάλογος χρησιμοποιείται επίσης για παρακίνηση, για τη δημιουργία κατάλληλης ψυχικής διάθεσης, την εστίαση της προσοχής αλλά και την εκμάθηση και σωστή εκτέλεση της τεχνικής.

Διαχείριση του άγχους και της διέγερσης

Η αθλητική ψυχολογία υποστηρίζει ότι το άγχος για τον αγώνα μπορεί να αποδειχτεί ωφέλιμο. Ένας καλός αθλητής την ένταση που νοιώθει από το άγχος μπορεί να τη μετατρέψει σε ωφέλιμη ενέργεια. Η ιδανική διέγερση ενός αθλητή είναι αυτή που δεν είναι ούτε πολύ υψηλή ούτε πολύ χαμηλή έτσι ώστε ο αθλητής να έχει καθαρό μυαλό αλλά να μπορεί να παραμένει δυνατά στον αγώνα.

Παρακίνηση

Ο αθλητής ο οποίος παρουσιάζει υψηλή παρακίνηση προσπαθεί πιο σκληρά στην προπόνηση και επιμένει περισσότερο στους στόχους του. Το κλίμα που επικρατεί στην ομάδα, ο προπονητής αλλά και οι γονείς των αθλητών αποτελούν τους ποιο σημαντικούς παράγοντες για την επιτυχή εξωτερική παρακίνηση του αθλητή. Συγχρόνως η εφαρμογή ψυχολογικών τεχνικών μπορεί να καλλιεργήσει την εσωτερική παρακίνηση των αθλητών.

Λίνα Ψούνη
Ψυχολόγος, Msc

Επαναδημοσίευση από www.psychinfo.gr

 

Σύνδρομο υπερπροπόνησης

Η υπερπροπόνηση επιφέρει σωματική και ψυχολογική κόπωση. Τα σωματικά συμπτώματα που αναφέρονται είναι τα εξής:

Μείωση αθλητικής απόδοσης
Μείωση του νευρομυϊκού συντονισμού
Μυϊκός πόνος μετά την προπόνηση
Επίδραση στην καρδιακή συχνότητα
Διαταραχές ύπνου
Μείωση του σωματικού βάρους
Αύξηση των τραυματισμών

Τα ψυχολογικά συμπτώματα που αναφέρονται από αθλητές με το σύνδρομο υπερπροπόνησης είναι τα εξής:

Κατάθλιψη
Δυσκολία συγκέντρωσης
Μείωση αυτοπεποίθησης
Έντονος φόβος ανταγωνισμού
Αυξημένο άγχος
Προβλήματα επικοινωνίας
Διαταραχές διατροφής

Αιτία για το σύνδρομο υπερπροπόνησης μπορεί να είναι η επιβαρημένη αγωνιστική περίοδος, χωρίς διαστήματα ξεκούρασης. Επίσης μπορεί να οφείλεται στη μειωμένη πρόσληψη θερμίδων, προβλήματα υγείας και επαναλαμβανόμενους τραυματισμούς. Σε ψυχολογικό επίπεδο αιτία για το σύνδρομο υπερπροπόνησης μπορεί να είναι η ψυχολογική πίεση του αθλητή, τυχών προσωπικά προβλήματα, η μονοτονία στην προπόνηση και η έλλειψη κινήτρων.

Για την αντιμετώπιση του συνδρόμου υπερπροπόνησης σε συνδυασμό με την ανάπαυση και αυξημένη πρόσληψη τροφής πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην ψυχολογική αντιμετώπιση. Εφαρμόζονται τεχνικές χαλάρωσης, τεχνικές ρύθμισης του άγχους, επαναπροσδιορισμός στόχων και ανάπτυξη αυτοπεποίθησης

Λίνα Ψούνη
Ψυχολόγος, Msc

Επαναδημοσίευση από www.psychinfo.gr

 

Καθοδήγηση

Όπως οι περισσότεροι προπονητές, ίσως να έχεις ασχοληθεί πολλά χρόνια με τον αθλητισμό πριν αρχίσεις να προπονείς. Καθώς αναλαμβάνεις το επάγγελμα του προπονητή, περνάς τη δύσκολη φάση που όλα γίνονται μέσω άλλων. Δεν μπορείς να αγωνιστείς ο ίδιος όσο και αν το θέλεις. Πρέπει να βοηθήσεις τους αθλητές να αγωνιστούν. Οι ικανότητες που χρειάζονται για να πετύχεις, δεν είναι ίδιες με αυτές που χρειαζόσουν όταν αγωνιζόσουν. Έτσι, πολλοί προπονητές δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι για να εξασκήσουν το επάγγελμα του προπονητή.

Τι είναι καθοδήγηση;

Πρώτα είναι το να γνωρίζεις πως σχεδιάζεται μια πορεία, δίνοντας στους άλλους κατεύθυνση και γνωρίζοντας τον προορισμό. Μια ομάδα χωρίς ηγέτη είναι σαν ένα πλοίο χωρίς πηδάλιο. Δεύτερο, ηγεσία είναι να αναπτύξεις το κοινωνικό και ψυχολογικό περιβάλλον-αυτό που λέγεται περιβάλλον της ομάδας, έτσι ώστε η ομάδα να επιδιώκει να πετύχει τους στόχους που έχουν τεθεί από τον ηγέτη. Το περιβάλλον της ομάδας δημιουργείται διαλέγοντας, παρακινώντας, επιβραβεύοντας, διατηρώντας και ενώνοντας τα μέλη της ομάδας- παίκτες, βοηθούς, διοικούντες και καθέναν που έχει κάποιο ρόλο στη λειτουργία της. Εξέχοντες προπονητές -ηγέτες δημιουργούν όραμα στην ομάδα τους και γνωρίζουν πως να το κάνουν πραγματικότητα. Οι προπονητές, στο ρόλο τους ως ηγέτες, προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον, όπου κάθε αθλητής, έχει τις μέγιστες πιθανότητες να επιτύχει, και έτσι, να βοηθήσει την ομαδική επιτυχία. Ο προπονητής δεν ασχολείται αποκλειστικά με το φυσικό περιβάλλον, αλλά επίσης και με το ψυχολογικό και κοινωνικό περιβάλλον. Καθοδήγηση σημαίνει τις ενέργειες που κάνει ένα άτομο για να βοηθήσει τους άλλους να επιτύχουν δεδομένους στόχους. Το επάγγελμα του προπονητή περιλαμβάνει καθοδήγηση πρόσωπο με πρόσωπο και φέρνει μαζί άτομα τα οποία έχουν διαφορετική προιστορία, ταλέντο, εμπειρίες και ενδιαφέροντα. Τα άτομα αυτά πρέπει να παροτρυνθούν να αναπτύξουν υπευθυνότητα και διαρκή επίτευξη και να αντιμετωπισθούν ως ισότιμοι συνεργάτες. Το να προπονείς δε σημαίνει να αποστηθίζεις τεχνικές ή να σχεδιάζεις την τέλεια στρατηγική για τον αγώνα. Σημαίνει να προσέχεις πραγματικά τους άλλους ανθρώπους, να τους εμπιστεύεσαι και να νοιάζεσαι γι΄αυτούς. Το να προπονείς σημαίνει να έχεις αλληλεπίδραση με ανθρώπους και οι εξέχοντες προπονητές, γίνονται μαθητές των ανθρώπων. Για να γίνεις καλός ηγέτης-καλός προπονητής- πρέπει να αναπτύξεις τις ψυχολογικές δεξιότητες της επικοινωνίας, ειδικά τις διαπροσωπικές ικανότητες, έτσι ώστε να μπορείς να ωθήσεις τους άλλους σε δράση. Οι δεξιότητες επικοινωνίας είναι απαραίτητες- να μιλάς αποτελεσματικά, να είσαι σε θέση να ακούς, να επιχειρηματολογείς, να διαπραγματεύεσαι, να ενθαρρύνεις και να παρηγορείς. Το να προπονείς εξαρτάται τόσο πολύ από την ικανότητα που έχεις για επικοινωνία, όσο το να τρέχεις μαραθώνιο εξαρτάται από την αντοχή σου.

Η υπεροχή μιας ομάδας είναι αποτέλεσμα καλύτερης ηγεσίας, από άτομα που έχουν αποκτήσει εκείνες τις δεξιότηττες που τους επιτρέπουν να καθορίζουν οράματα που μπορούν να επιτευχθούν, καθώς και την ικανότητα να κάνουν τους άλλους να αφιερώνονται στην προσπάθεια για επίτευξη αυτού του οράματος. Η υπεροχή δεν επιτυγχάνεται κατά τύχη. Χρειάζεται προετοιμασία αλλά και σκληρή προσπάθεια όταν βρεθεί κάποιος στη θέση αυτή.

Κάποιος είπε ότι υπάρχουν 3 κατηγορίες ανθρώπων:

* Οι λίγοι που κάνουν πράγματα να συμβαίνουν.
* Οι πιο πολλοί που παρακολουθούν ότι συμβαίνει.
* Η μεγάλη πλειοψηφία που δεν καταλαβαίνει τι συμβαίνει.

Η ηγεσία είναι μια συλλογική διαδικασία. Εσύ και οι αθλητές σου δουλεύετε μαζί για να ικανοποιήσετε τις ανάγκες όλων και να πετύχετε κοινούς στόχους. Αυτό το είδος ηγεσίας , που είναι γνωστό ως »ηγεσία μετασχηματισμού» περιλαμβάνει μια δυναμική μορφή σχέσης , στην οποία όχι μόνο επηρεάζεις την ομάδα, αλλά και η ομάδα σου σε επηρεάζει. Είναι κάτι σαν ένα συμφωνητικό ανάμεσα στους παίκτες σου και σε σένα, το οποίο περιλαμβάνει μια ποικιλία υποσχέσεων και από τις δύο πλευρές.Οι απαιτήσεις σου από τους αθλητές, μπορεί να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις τους από εσένα. Η ηγεσία σύμφωνα με αυτή την άποψη δεν είναι μονόπλευρη, είναι μια εντυπωσιακή αν και λεπτή ανταλλαγή ενέργειας μεταξύ των αθλητών και του προπονητή. Αυτή η προσέγγιση στην ηγεσία μπορεί να βοηθήσει τους αθλητές να γίνουν πιο υπεύθυνοι και να έχουν μεγαλύτερο έλεγχο στη ζωή τους. Και μπορεί να τους βοηθήσει να αποκτήσουν τις δεξιότητες να γίνουν και αυτοί ηγέτες, σήμερα και στο μέλλον.

Πηγή: Rainer Martens»Προπονητής και Αθλητική Ψυχολογία»
Επαναδημοσίευση από www.vpsoccercoach.blogspot.com

 

Η φιλοσοφία του προπονητή

Όπως είπε ένας φιλόσοφος ‘’αν δεν ξέρεις που πηγαίνεις, οποιοσδήποτε δρόμος θα σε βγάλει εκεί’’. Για να επιτύχεις, πρέπει να ξέρεις που πηγαίνεις. Εσύ είσαι αυτός που θα διαλέξεις τις σωστές κατευθύνσεις για σένα. Όπως φαίνεται και από την παρακάτω ιστορία, προπονητές χωρίς ανεπτυγμένη φιλοσοφία, δεν έχουν συγκεκριμένη κατεύθυνση και συχνά υποκύπτουν σε εξωτερικές πιέσεις.

»Ήταν ένας γέρος, ένα μικρό αγόρι και ένας γάιδαρος. Πήγαιναν στην πόλη και αποφάσισαν ότι το αγόρι θα πήγαινε καβάλα στο γάιδαρο. Καθώς προχωρούσαν συνάντησαν κάποιους ανθρώπους που τους είπαν ότι δεν ήταν σωστό ο γέρος να πηγαίνει με τα πόδια και το αγόρι καβάλα. Έτσι αποφάσισαν να αλλάξουν. Αργότερα συνάντησαν κάποιους άλλους ανθρώπους που τους είπαν ότι είναι ντροπή για το γέρο να αφήνει ένα τόσο μικρό παιδί να περπατάει. Έτσι αποφάσισαν να περπατούν και οι δύο. Όμως συνάντησαν κάποιους άλλους ανθρώπους που τους είπαν ότι είναι χαζό να περπατούν αφού είχαν ένα γάιδαρο μαζί τους. Έτσι αποφάσισαν να καβαλικέψουν και οι δύο το γάιδαρο. Σύντομα όμως κάποιοι άλλοι τους είπαν ότι δεν έπρεπε να φορτώνουν έτσι το καημένο το ζώο. Ο γέρος και το παιδί σκέφτηκαν ότι αυτό ήταν το σωστό και αποφάσισαν να κουβαλήσουν αυτοί το γάιδαρο. Καθώς περνούσαν από μια γέφυρα έχασαν την ισορροπία τους και ο γάιδαρος έπεσε στο νερό και πνίγηκε.»

Το δίδαγμα της ιστορίας είναι πως αν προσπαθείτε να ευχαριστήσετε τον οποιονδήποτε, στο τέλος θα χάσετε το γάιδαρο.(Sabock 1985).Όταν εργάζεσαι σαν προπονητής, η φιλοσοφία σου θα σε βοηθήσει περισσότερο να μη χάσεις ‘’το γάιδαρό σου’’, παρά οι γνώσεις σου γύρω από το άθλημά σου. Μια συγκεκριμένη φιλοσοφία θα σε βοηθήσει να αποφύγεις την αβεβαιότητα όταν θα διαμορφώνεις κανόνες προπόνησης, στιλ παιχνιδιού, πειθαρχία, κανόνες συμπεριφοράς, αγωνιστική νοοτροπία, βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους και πολλές άλλες πλευρές της καθοδήγησης. Αν αφιερώνεις τον ίδιο χρόνο που αφιερώνεις στην ανάπτυξη των τεχνικών σου γνώσεων και στην ανάπτυξη της δικής σου φιλοσοφίας, θα γίνεις καλύτερος προπονητής. Δεν μπορείς να αποκτήσεις μια φιλοσοφία διαβάζοντας ένα βιβλίο ή υιοθετώντας τη φιλοσοφία ενός διάσημου προπονητή. Η φιλοσοφία δεν αποκτάται από καμιά πηγή αλλά από τις εμπειρίες σου. Μια φιλοσοφία είναι άχρηστη αν δεν την κατέχεις και δεν την καλλιεργείς.Ο ποιητής Elbert Hubert έγραψε :‘’Αν σου πω μια ιδέα μπορεί στο τέλος να τη θυμάσαι ή όχι. Αλλά αν σε κάνω να σκεφτείς ό ίδιος μια ιδέα, θα έχω προσθέσει κάτι στην υπόστασή σου’’.

Πηγή: »Προπονητής και Αθλητική Ψυχολογία » Raian Martens

 

Γονείς στους αγώνες

Η στήριξη των αθλητών από τους γονείς είναι αν μη τι άλλο καθοριστική. Πολλοί προπονητές ζητούν από τα παιδιά να μη συζητούν καθόλου περί προπόνησης και περί αγώνων στο σπίτι τους καθώς παρουσιάζουν τους γονείς αδαείς. Αυτό όμως είναι αδύνατο. Όσο και εμπιστεύεται ο γονέας τον προπονητή δεν μπορεί να απέχει εντελώς από την αγωνιστική εξέλιξη του παιδιού του.

Οι γονείς των αθλητών παρακινούν τα παιδιά τους στον αθλητισμό και δημιουργούν προσδοκίες επιτυχίας. Σύμφωνα με έρευνες οι πεποιθήσεις των γονέων επηρεάζουν σημαντικά την αυτοεκτίμηση του παιδιού αλλά και την εξέλιξή του. Ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η ενθάρρυνση από τους γονείς μπορεί να αυξήσει την παρακίνηση του παιδιού για τη συμμετοχή στον αθλητισμό αλλά μπορεί να έχει και τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα δηλαδή η ενθάρρυνση αυτή να αποκτήσει την μορφή πίεσης.

Από τα πρώτα βήματα των παιδιών οι γονείς θα πρέπει να συνεργάζονται με τους προπονητές έτσι ώστε να γίνεται ενημέρωση για το άθλημα και τις απαιτήσεις του. Ένας σωστά ενημερωμένος γονιός μπορεί να βοηθήσει την αθλητική εξέλιξη του παιδίου. Συγχρόνως σε συνεργασία γονιού- προπονητή θα πρέπει να ορίζονται οι ηθικές και οι ανήθικες συμπεριφορές στα πλαίσια της ομάδας. Επίσης η αποδοχή και επιβράβευση των ηθικών συμπεριφορών θα πρέπει να κινείται στην ίδια κατεύθυνση από γονείς και προπονητές.

Η ίδια τακτική πρέπει να εφαρμοστεί και στον προσδιορισμό των στόχων. Τα παιδί που κατευθύνεται διαφορετικά από τον προπονητή και διαφορετικά από την οικογένεια του σίγουρα θα έχει αμφιβολίες για το ποιος θα είναι ο τελικός του στόχος και για το πώς θα κινηθεί για να τον επιτύχει. Πρέπει να καθορίζονται στόχοι περιγραφικοί και όχι στόχοι αποτελέσματος. Έτσι το παιδί θα ξέρει ακριβώς τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει για την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος και δεν θα του ζητιέται γενικά να βγει πρώτο, πράγμα που μπορεί να είναι ιδιαίτερα στρεσογόνο. Και εδώ λοιπόν είναι πολύ σημαντική η συνεργασία γονέα με προπονητή.

 

Λίνα Ψούνη
Ψυχολόγος, Msc

Επαναδημοσίευση από www.psychinfo.gr

 

Δημιουργεί ο ανταγωνιστικός αθλητισμός στρες στο παιδί;

Ο ανταγωνισμός μπορεί να δημιουργήσει άγχος στο παιδί αν αποτελέσει αιτία να νιώσει ότι η αξία του εξαρτάται από την επίδοσή του. Όταν τα πράγματα τα οποία αισθάνεται το παιδί ως πιο σημαντικά-όπως είναι η αγάπη και η αποδοχή των άλλων-εξαρτώνται από τις καλές επιδόσεις, υπάρχει η πιθανόητα να τα καταβάλει το άγχος. Οι έρευνες δείχνουν πως ο φόβος της αποτυχίας και η ανησυχία που νιώθει το παιδί μήπως δεν αποδώσει καλά σε κάποιο αγώνα, πιθανότατα αποτελούν τις σημαντικότερες αιτίες για στρες και νευρικότητα στον τομέα του παιδικού αθλητισμού.

Τα παιδιά ανησυχούν μήπως αποτύχουν, μήπως δεν σταθούν ικανά να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις του αναταγωνισμού. Μπορεί να νιώσουν άγχος πριν, κατά τη διάρκεια και ύστερα από έναν αγώνα. Μια έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ, έδειξε ότι το 62% των παιδιών ανησυχεί μήπως δεν παίξει καλά ή κάνει κάποιο λάθος, ενώ το 23% δήλωσε πως το άγχος μπορεί να σταθεί αιτία να εγκαταλείψουν τον αθλητισμό.

Ωστόσο, τα παιδιά που παίρνουν μέρος σε ατομικά αθλήματα μπορεί να νιώσουν περισσότερο »ανταγωνιστικό στρες» από εκείνα που συμμετέχουν σε ομαδικά αθλήματα. Το άγχος που νιώθουν πριν τον αγώνα, αυξάνεται ακόμα περισσότερο όταν πιέζονται από τους γονείς και τους προπονητές να κερδίσουν.

Η αβεβαιότητα που νιώθουν για κάποιο αγώνα, το πόσο σημαντικός είναι ο αγώνας αυτός, καθώς και η σειρά που μπορεί να αγωνιστούν, μπορεί να αποτελέσουν παράγοντες άγχους.

Ο αθλητικός ψυχολόγος Δρ Rainer Martens , ειδικός στον παιδικό αθλητισμό, διατυπώνει την εξής θεωρία:

Το »ανταγωνιστικό στρες» μπορεί να παρομοιαστεί με έναν ιό. Αν το παιδί δεχθεί μια μεγάλη δόση μονομιάς, μπορεί να αρρωστήσει.

Οι μικρές, προσεκτικά ελεγχόμενες δόσεις επιτρέπουν στο παιδί να μάθει πως να διοχετεύει το άγχος του με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποτελεί βοήθεια και όχι εμπόδιο, στη βελτίωση των επιδόσεών του.

Προσεκτικά επιλεγμένοι αγώνες με ρεαλιστικούς στόχους και προσδοκίες βοηθούν το παιδί να μάθει ότι αθλητισμός σημαίνει ψυχαγωγία. Μια ψυχαγωγία που μπορεί να απολαμβάνει ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα.

Έχουν διατυπωθεί ανησυχίες σχετικά με το αν το στρες του ανταγωνιστικού αθλητισμού μπορεί να εμποδίσει τη συναισθηματική ανάπτυξη των μικρών παιδιών. Κάποιοι ειδικοί, μάλιστα, αμφιβάλλουν αν τα μικρά παιδιά θα πρέπει να συμμετέχουν σε οργανωμένες προπονήσεις και αγώνες.

Πιστεύουν ότι η νεαρή τους ηλικία δεν τους επιτρέπει να ανταπεξέλθουν στο άγχος που αποτελεί βασικό στοιχείο του ανταγωνιστικού αθλητισμού. Ωστόσο, μια έρευνα που διεξήγαν ο Δρ Martens και η Δρ Julie Simon έδειξε ότι παρόλο που ο αθλητισμός αναμφίβολα προκαλεί στρες, δεν πρόκειται για κάτι χειρότερο από το στρες που νιώθει ένα παιδί όταν πρόκειται να γράψει κάποιο διαγώνισμα ή να συμμετέχει στην σχολική ορχήστρα.

Ποιά είναι τα σημάδια του στρες εξαιτίας του ανταγωνισμού;

Κάποια παιδιά είναι από τη φύση τους επιρρεπή στο άγχος και στο στρες απ΄ότι κάποια άλλα. Τα παιδιά αυτά περιγράφονται ως άτομα που παρουσιάζουν το »άγχος ως χαρακτηριστικό». Τα παιδιά των οποίων το επίπεδο του άγχους ως χαρακτηριστικό είναι υψηλό, έχουν την τάση να βλέπουν τον κόσμο περισσότερο απειλητικό απ΄ότι τα υπόλοιπα. Στα παιδιά αυτά, τα οποία περιγράφονται από τους γονείς τους ως »παιδιά που διαρκώς ανησυχούν» , ο ανταγωνιστικός αθλητισμός πιθανότατα δημιουργεί περισσότερο στρες απ΄οτι στα υπόλοιπα. Επίσης, τα παιδιά που διαθέτουν χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυοεκτίμηση, τα αοποία αισθάνονται ότι έχουν ελάχιστο έλεγχο πάνω στη ζωή τους, μπορεί να νιώσουν περισσότερο στρες.

Υπάρχουν αρκετά σημάδια που μπορεί να βοηθήσουν γονείς και προπονητές να αναγνωρίσουν τα παιδιά που είναι ιδιαίτερα επιρρεπή στο στρες και που ίσως να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν με επιτυχία στην πίεση. Τα σημάδια αυτά φτάνουν από τις »πεταλούδες στο στομάχι» ως τον ακραίο φόβο και πανικό, που πολλές φορές οδηγεί το παιδί στην άρνηση της συμμετοχής στον αγώνα. Άλλα σημάδια του στρες είναι η έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης, η ανησυχία, οι αυξημένοι καρδιακοί παλμοί, η ναυτία, ο στομαχόπονος, οι ακατάπαυστες νευρικές κινήσεις, η ανικανότητα να σταθεί το παιδί ήρεμο και η κόπωση.

Το στρες προκαλεί επίσης αύξηση του μυικού τόνου. Αν ο μυικός τόνος παραμείνει αυξημένος για μεγάλο χρονικό διάστημα, τα αποτελέσματα είναι ο πόνος, η δυσκαμψία και η κόπωση. Τα παιδιά που υποφέρουν από στρες κουράζονται πιο εύκολα, δυσκολεύονται να πάρουν αποφάσεις, ξεχνούν εύκολα και παρουσιάζουν αδυναμία συγκέντρωσης.

Άλλα συνηθισμένα σημάδια και συμπτώματα που σχετίζονται με το παιδικό άγχος είναι:

-Αυπνίες, ξύπνημα νωρίς το πρωί και οποιαδήποτε αλλάγή στο πρόγραμμα του ύπνου.
-Εφιάλτες και άσχημα όνειρα.
-Αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες και απώλεια όρεξης.
-Αλλαγές στη διάθεση, όπως ευθιξία και επιθετικότητα.
-Εκμετάλλευση καταστάσεων.
-Ανησυχία ή ακατάπαυστες νευρικές κινήσεις.
-Συμπτώματα υποχονδρίας: παράπονα για διάφορες σωματικές ενοχλήσεις, συνήθως την ημέρα του αγώνα.
-Συχνουρία και διάρροια.

Για να εκτιμήσουν οι γονείς το επίπεδο του στρες , πρέπει να διαπιστώσουν πως νιώθει το παιδί πριν από έναν αγώνα. Μπορούν να ρωτήσουν αν αισθάνεται νευρικότητα ή ναυτία, ή αν ανησυχεί μήπως κάνει κάποιο λάθος. Με το να του προσφέρουν άφθονη ενθάρρυνση κάθε φορά που πρόκειται να συμμετέχει σε κάποιο αγώνα, θα το κάνουν να πάψει να δίνει σημασία σε ενδεχόμενα λάθη.

Είναι κάποια παιδιά σε θέση να ανταπεξέλθουν στο στρες καλύτερα από κάποια άλλα;

Κάθε παιδί διαφέρει στον τρόπο που αντιμετωπίζει το στρες και βέβαια κάποια παιδιά είναι σε θέση να το αντιμετωπίζουν καλύτερα από κάποια άλλα. Οι ειδικοί πιστεύουν πως υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που επηρρεάζουν την ικανότητα ενός παιδιού να ανταπεξέρχεται στο στρες. Τέτοιοι είναι η προσωπικότητα του παιδιού, η ευφυία του και ο βαθμός της αυτοεκτίμησής του.

Σε ένα άρθρο με τίτλο »Αιτίες άγχους των παιδιών σε σχέση με τον αθλητισμό» που περιλαμβάνεται στο βιβλίο »Προπονώντας τα παιδιά στον αθλητισμό» ο Stephen Rowley αναφέρει πως οι διάφοροι παράγοντες, όπως είναι το φύλλο του παιδιού, η ευφυία του και ο βαθμός υποστήριξης που του δείχνουν οι γονείς και οι προπονητές του, μπορεί να επηρρεάσει την ικανότητά του να ανταπεξέρχεται σε καταστάσεις που προκαλούν στρες.

Πιο συγκεκριμένα, παρατηρεί τα εξής:

-Σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στο ξεκίνημα της εφηβείας, πριν από την εφηβεία τα αγόρια είναι περισσότερο επιρρεπή στο άγχος εξαιτίας του ανταγωνισμού απ΄οτι τα κορίτσια. Αιτία για τη διαφορά αυτή μπορεί να είναι το γεγονός πως οι γονείς στηρίζουν σε μικρότερο βαθμό τα αγόρια που δε μπορούν να ανταπεξέλθουν στο στρες.

Μπορεί επίσης τα ίδια τα αγόρια, να δίνουν μεγαλύτερη σημασία στα σπορ απ΄οτι τα κορίτσια.

-Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν πως τα παιδιά που αποδίδουν καλύτερα στο σχολείο, μπορεί να είναι σε θέση να ανταπεξέρχονται ευκολότερα στο στρες. Ίσως τα παιδιά αυτά να διαθέτουν περισσότερη αυτοεκτίμηση ή περισσότερες δεξιότητες στην επίλυση προβλημάτων απ΄ότι οι συνομήλικοί τους.

-Οι στενές σχέσεις και η συμπαράσταση από την οικογένεια, φίλους ή προπονητή παίζουν σημαντικό ρόλο στην προστασία του παιδιού από το στρες. Αν το παιδί γνωρίζει πως μπορεί να μιλήσει σε κάποιον για τις ανησυχίες και τα άγχη του, τα συμπτώματα του στρες μειώνονται σε σημαντικό βαθμό.

Μπορούμε να κατανοήσουμε εύκολα μερικά από τα συμπτώματα του στρες εξαιτίας του ανταγωνισμού αν συνειδητοποιήσουμε πόσο πολύ επηρρεάζουν οι ενήλικες τα παιδιά και με πόσο στρες αντιμετωπίζουν οι ίδιοι τους αθλητικούς αγώνες.

Στο βιβλίο με τίτλο »Αθλητισμός για παιδιά και νέους» , η Δρ tara Scanlan γράφει:

»Ο αθλητισμός είναι δημόσια υπόθεση. Σε αντίθεση με τις συνθήκες στη σχολική αίθουσα, όπου η επιτυχία ή η αποτυχία σε ένα διαγώνισμα μαθηματικών για παράδειγμα μπορεί να αποτελέσει ιδιωτική εμπειρία, μη παρατηρήσημη από τους άλλους, μια κίνηση στον αγωνιστικό χώρο παρακολουθείται από συμπαίκτες, αντιπάλους, προπονητές, γονείς και θεατές».

Τα μικρά παιδιά που νιώθουν να πιέζονται από γονείς και προπονητές να αποδώσουν καλύτερα ή να κερδίσουν σε έναν αγώνα, βιώνουν το στρες πριν από τον αγώνα σε μεγαλύτερο βαθμό.

»Το να κερδίσει κανείς τον αγώνα χάνοντας το παιδί είναι μια θυσία πέρα για πέρα ευτελής» Δρ Terry Orlick και Cal Botterill (Every Kid Can Win-Κάθε παιδί μπορεί να κερδίσει).

 

Επαναδημοσίευση από www.acadimies.gr

 

Τα δέκα πιο συχνά λάθη πριν από (σημαντικούς και ασήμαντους) αγώνες

Είναι ευρέως γνωστό ότι όλοι όσοι ασχολούνται με τον ανταγωνιστικό αθλητισμό, ή πρωταθλητισμό, βιώνουν την «ένταση» του αγώνα.
Αυτή η «ένταση» μεταφράζεται ανάλογα με το φύλο του αθλητή, την ηλικία, το άθλημα και την προσωπικότητά του σε ποικίλες ψυχοσωματικές αντιδράσεις όπως το «σφίξιμο στο στομάχι», τα ιδρωμένα χέρια, η ταχυκαρδία, η αϋπνία, ο εκνευρισμός, η υπέρ-κινητικότητα, η ευθυμία, ακόμη και το…. χασμουρητό.

Όλες αυτές οι ψυχοσωματικές καταστάσεις μπορούν κάλλιστα να έχουν διπλή κατεύθυνση. Mπορούν να αποτελέσουν μέρος μιας ευχάριστης διαδικασίας προετοιμασίας ή να αποτελούν τον οιωνό και τα προεόρτια μιας άσχημης αθλητικής απόδοσης και εμπειρίας. Η σωστή διαδικασία προετοιμασίας για έναν αγώνα περιλαμβάνει πολλούς τομείς με απώτερο σκοπό την μέγιστη απόδοση της ομάδας.

Για πετύχουμε την επιθυμητή απόδοση είναι απαραίτητο να συμπεριλάβουμε στις διαδικασίες προετοιμασίας και τον τομέα της ψυχολογικής ετοιμότητας. Για να πετύχουμε τον στόχο της ψυχολογικής ετοιμότητας της ομάδας αλλά και του εκάστοτε αθλητή θα πρέπει να ακολουθήσουμε μια διαδικασία προετοιμασίας που να περιλαμβάνει ενέργειες, ασκήσεις και εμπειρίες. Σκοπός τους θα είναι η βιωματική εκμάθηση τρόπων αποφυγής ή και αντιμετώπισης δυσάρεστων καταστάσεων που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε κατά τη διάρκεια του αγώνα. Ο θετικός έλεγχος των συναισθημάτων και των σκέψεων του αθλητή πριν από έναν αγώνα αποτελεί το θεμέλιο λίθο μιας πετυχημένης απόδοσης.

Για να διαπιστώσουμε μαζί αν πράττετε ορθά ή λανθασμένα όσον αφορά τους τομείς αυτούς θα αναλύσουμε: Δέκα από τα συχνότερα λάθη, που κάνουμε προσπαθώντας να προετοιμάσουμε την ομάδα μας για κάποιο παιχνίδι.

1. Έμφαση στο αποτέλεσμα και όχι στην διαδικασία.

Οι θετικές σκέψεις και η θετική προδιάθεση είναι σαφώς επιθυμητές πριν από οποιονδήποτε αγώνα. Η αποκλειστική έμφαση όμως στο αποτέλεσμα δημιουργεί μία σειρά από προβλήματα:Δίπολο Νίκη – Ήττα, Αρνητικά αποτελέσματα αποκρύπτουν πολύ καλές αποδόσεις, Αυξημένη πίεση για κάτι που δεν μπορεί ο προπονητής ή ο αθλητής να ελέγξει ολοκληρωτικά.

Ο σωστός τρόπος προετοιμασίας για είναι αγώνα πρέπει να συμπεριλαμβάνει τη συστηματική εξάσκηση δεξιοτήτων και τακτικής. Η πιστή εφαρμογή τους στον αγώνα θα μας δώσει πολύ περισσότερες πιθανότητες για να πετύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Την διαδικασία μπορείς να την δημιουργήσεις, να την διαφοροποιήσεις να την μεταλλάξεις και να την ελέγξεις σε μεγάλο βαθμό. Το αποτέλεσμα όμως όχι.

2. Έμφαση σε έξω-αγωνιστικούς παράγοντες – Εμφανή παρέμβαση παραγόντων στην διαδικασία προετοιμασίας.
Κάθε παιχνίδι σε όλα τα επίπεδα έχει «παρασκήνιο». Μικρό ή μεγάλο. Ο προπονητής, οι αθλητές καθώς και τα στελέχη των ομάδων δε μπορούν να το αποφύγουν.

Όταν όμως δώσουμε υπερβολική βαρύτητα σε αυτό τότε αποπροσανατολιζόμαστε και δεν ετοιμάζουμε την ομάδα για να παίξει σωστά.
Από τη στιγμή βέβαια που κάποιοι μέσα από την ομάδα καλώς ή κακώς, ασχολούνται με τις εξωτερικές «συνθήκες», δε θα πρέπει σε καμία περίπτωση να έρχονται σε επαφή με τους αθλητές -ειδικότερα- αλλά και με τον προπονητή.

3. Παράλυση μετά από πολύ ανάλυση
Η πίεση πριν από έναν αγώνα μπορεί να οδηγήσει τον προπονητή σε υπερβολική προπόνηση σε όλα τα επίπεδα: Φυσική κατάσταση, Τακτική, Τεχνική, ‘’Ψυχολογική προετοιμασία’’ Το μόνο όμως που επιτυγχάνεται με αυτόν τον τρόπο είναι η μετάδοση υπερβολικά μεγάλου αριθμού πληροφοριών με αποτέλεσμα οι αθλητές να μπερδεύονται ή ακόμη και να ξεχνούν τα πάντα.

4. Παράλυση μετά από αδράνεια.
Σε αυτή την περίπτωση ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Επειδή θεωρητικά η αναμονή ενός δύσκολου παιχνιδιού έχει δημιουργήσει αρνητική ένταση ( άγχος ) στην ομάδα ή για την αποφυγή της πρόκλησης άγχους προγραμματίζονται χαλαρές προπονήσεις. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνουμε να επαληθεύσουμε το ρητό « Μη προγραμματισμός για ένα παιχνίδι είναι προγραμματισμός για αποτυχία»

5. ”Αγώνας δίχως αύριο’’ – Υπερβολική πίεση. Ψυχική εξουθένωση πριν τον αγώνα.
Για τον προπονητή (συνήθως), Τους αθλητές, Την ομάδα Η προσφιλής ατάκα των ΜΜΕ σε όλα τα επίπεδα, ειδικά αν υπάρχει μεγάλο διάστημα προετοιμασίας για σημαντικά παιχνίδια. (Σε τελικούς, τουρνουά ή παιχνίδια κλειδιά για τίτλο ή υποβιβασμό) Κατά την αναμονή του κρίσιμου αγώνα η ένταση αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο έχοντας σαν αποτέλεσμα την ψυχική εξουθένωση των πρωταγωνιστών (αθλητών, προπονητών) πριν τον αγώνα.

Αλίμονο εάν αισθανθούμε πριν από τον αγώνα: «Άντε να τελειώνουμε και ό,τι γίνει…»

6. Ομιλία με ηρωικό ύφος ή με πάρα πολλές λεπτομέρειες πριν από τον αγώνα.
Το στερεότυπο του εμπνευσμένου ηγέτη. Δυνατή φωνή, με ατρόμητο τόνο και οδηγίες «κατάκτησης της κορυφής του λόφου». «Πάμε να τους πατήσουμε!» «Άντε παλικάρια μου!» Στόχος: Η αύξηση της έντασης και της ηρωικής διάθεσης των παιχτών. Αποτέλεσμα αυτής της μεθόδου? Συμπέρασμα: Η ομαδική ηρωική ομιλία έχει συνήθως θετική, όμως και αρνητική επίδραση σε συγκεκριμένους παίκτες, ανάλογα με την προσωπικότητα τους καθώς και την αγωνιστική τους θέση.

Μεγάλη σε διάρκεια ομιλία: Το πάθος, η θέληση, ο επαγγελματισμός αλλά και η πίεση οδηγούν πολλούς προπονητές στο να πραγματοποιήσουν μία μεγάλη σε διάρκεια ομιλία πριν από σημαντικά παιχνίδια. Σαν αποτέλεσμα, έχουμε την πνευματική αλλά και σωματική κόπωση των παιχτών. Η συγκέντρωσή τους μειώνεται, ξεχνάνε ή δεν προσέχουν, ‘’παίζουν’’ μεταξύ τους και τέλος-τέλος δεν κατανοούν ακόμη και τις πιο απλές οδηγίες.

7. Μεταφορά προβλημάτων από το ΄΄σπίτι΄΄ στο γήπεδο.
Α Επαγγελματικό επίπεδο: Μα είναι δυνατόν επαγγελματίες αθλητές να αφήνουν προσωπικά προβλήματα να επηρεάζουν τη δουλειά τους?

Β Ερασιτεχνικό επίπεδο: ‘’Είναι φυσικό να γίνεται αυτό….. Αυτοί οι αθλητές έχουν πολλά στο κεφάλι τους. Πολλές φορές πληρώνουν και από την τσέπη τους,……’’ Επομένως είναι φυσικό η απόδοσή τους να επηρεάζεται από προσωπικά προβλήματα. Είναι σωστές οι παραπάνω παρατηρήσεις? Η πρώτη λανθασμένη το ίδιο και η δεύτερη. Η διαδικασία αυτοσυγκέντρωσης πρέπει να διδάσκεται από μικρή ηλικία. Από πολύ νωρίς θα πρέπει να ξεκινά η εκμάθηση των διανοητικών ικανοτήτων «παρκαρίσματος» των προσωπικών προβλημάτων.

Είναι απαραίτητος ο συχνός έλεγχος της επιτυχίας αυτής της διαδικασίας. Πρέπει να δίνουμε μεγάλη βαρύτητα και να παρατηρούμε λεπτομέρειες όσον αφορά την αλλαγή της συμπεριφοράς των αθλητών. Διαφορετικά κινδυνεύουμε να βρεθούμε μπροστά σε δυσάρεστες εκπλήξεις.

8. Αυτοπεποίθηση: Δεν αποκτάται από μόνη της.
Αυτοπεποίθηση είναι ένας όρος που περιγράφει μία ιδιότητα που έχουν όλοι οι επιτυχημένοι προπονητές και αθλητές. Η πίστη στις ικανότητες/δεξιότητες του αθλητή αποτρέπει τη δημιουργία αγωνιστικού άγχους.

Εάν κάποιοι αθλητές έχουν χαμηλό επίπεδο αυτοπεποίθησης αφήνουν καθαρά στην τύχη τις πιθανότητες μιας καλής απόδοσης (δηλαδή ‘’να τους πάει το παιχνίδι’’). Σε πολλούς προπονητές αρέσει να μιλάνε για αυτοπεποίθηση, λίγοι όμως είναι αυτοί που μπορούν να απαριθμήσουν πρακτικούς τρόπους απόκτησης της. Ο πιο απλός τρόπος: Εξασφαλίζουμε στους αθλητές την ευκαιρία να βιώσουν την επιτυχία μέσω των ασκήσεων/καταστάσεων που δημιουργούμε στην προπόνηση. Ξεκινάμε πάντα από τα πιο απλά και προχωράμε στα πιο δύσκολα και περίπλοκα. Διαφοροποιούμε τόσο το ασκησιολόγιο όσο και τον τρόπο ανατροφοδότησης ανάλογα με τον παίκτη αλλά και τη θέση που παίζει. Δημιουργούμε συνθήκες επιτυχίας για τους παίκτες μας και δίνουμε έμφαση στα θετικά σημεία της απόδοσης τους. Η αυτοπεποίθηση δεν δημιουργείται αυτόματα, ούτε τυχαία. Απαιτείται συστηματική προσπάθεια και μεγάλη υπομονή για να επιτύχουμε ικανοποιητικά αποτελέσματα σε αυτόν τον τομέα.

9. Μη συμμετοχή των βασικών παικτών ή των πιο έμπειρων στην διαδικασία προετοιμασίας.
Στις μεγάλες και ομάδες η «χημεία» των μελών τους αλλά και η «ατμόσφαιρα» των αποδυτηρίων παίζουν καταλυτικό ρόλο για μια πετυχημένη πορεία. Αυτό όμως που δεν το συζητάμε πολύ ή ακόμη και το αρνούμαστε είναι πως για να πετύχει ο προπονητής την δημιουργία μιας καλής ‘’χημείας’’ και ‘’ατμόσφαιρας’’ χρειάζεται ΚΑΙ τη βοήθεια των βασικών και πιο έμπειρων αθλητών του.

Είναι κοινό μυστικό για όλους τους επιτυχημένους προπονητές το γεγονός ότι σχεδόν πάντα εμπλέκουν στην διαδικασία προετοιμασίας ενός αγώνα τους πιο έμπειρους παίχτες τους.

10. Ανησυχία για το τι θα λένε οι άλλοι.
Ο φόβος της αποτυχίας αποτελεί το βασικό κίνητρο.
Η φοβία της αποτυχίας δημιουργείται όταν συστηματικά επιλέγουμε απειλές, έμμεσο ή άμεσο εκβιασμό, τιμωρία των αθλητών σαν βασικό κίνητρο στην διαδικασία προετοιμασίας ενός αγώνα.
Ο φόβος της αποτυχίας ξεκινά με την ανησυχία των παικτών για κάποιο άτυχο αποτέλεσμα και για το τι θα λένε ‘’οι άλλοι’’ για αυτό.
Όταν η ανησυχία αυτή συνοδεύεται με παράπλευρες καταστάσεις όπως:
Πίεση, εκνευρισμός, προ-αγωνιστικό άγχος, επίπονες προπονήσεις εκτός προγράμματος, έλλειψη εμπιστοσύνης δημιουργούνται συνθήκες όπου ενώ βραχυπρόθεσμα ή φαινομενικά ενεργοποιούν την ομάδα, ουσιαστικά φέρνουν τα αντίθετα αποτελέσματα.
Για τον λόγο αυτό ο θετικός έλεγχος των σκέψεων μας αλλά και μια προσπάθεια να παρασύρουμε και τους αθλητές μας προς αυτή την κατεύθυνση επιτυγχάνεται με χρησιμοποίηση θετικής ενίσχυσης για σωστή και μακροχρόνια ενεργοποίηση .
Η τιμωρία και ο εκφοβισμός σχεδόν πάντα έχουν αρνητικά μακροχρόνια αποτελέσματα.

Τα πρωταθλήματα κερδίζονται στις λεπτομέρειες και στα ‘’μικρά’’ παιχνίδια. Οι αθλητές προετοιμάζονται στα εύκολα παιχνίδια για να αποδώσουν τα μέγιστα στα δύσκολα. Για όλα τα παιχνίδια προετοιμαζόμαστε ακριβώς με τον ίδιο τρόπο. Η διαφορά εύκολου και δύσκολου αγώνα μεταφράζεται στην θετική πρόκληση για καλύτερη εφαρμογή των πλάνων που έχει θέσει ο προπονητής και έχει δουλέψει η ομάδα όλη την εβδομάδα. Δεν υπάρχει εύκολο ή δύσκολο παιχνίδι. Απλά υπάρχουν εύκολοι ή δύσκολοι στόχοι.

 

Πηγή : Dr. Νίκος Γεωργιάδης, Αθλητικός Ψυχολόγος
Επαναδημοσίευση από www.vpsoccercoach.blogspot.com

 

Σημασία της συνοχής σε μια ομάδα

Συνοχή

Ένας από τους παράγοντες που συμβάλουν στην επιτυχία των στόχων μιας ομάδας, είναι η συνοχή. Η συνοχή είναι μια δυναμική διαδικασία, η οποία αντανακλά την τάση μιας ομάδας, να παραμείνει ενωμένη στην επιδίωξη των στόχων της (Carron 1980). Σύμφωνα με το πρότυπο συνοχής του Carron, οι παράγοντες που συμβάλλουν στη συνοχή μιας αθλητικής ομάδας αναφέρονται στο περιβάλλον, το άτομο, την ηγεσία και την ομάδα. Με τη σειρά τους οι παράγοντες αυτοί αντιπροσωπεύουν μια ιεραρχία μεσολαβητών, οι οποίοι απορρέουν από τους πιο γενικούς, έμμεσους, μακρινούς και λιγότερο σημαντικούς, έως τους πιο συγκεκριμένους, άμεσους, κοντινούς και περισσότερο σημαντικούς.

Η πλέον γενική κατηγορία παραγόντων που συμβάλει στη συνοχή είναι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες. Υπάρχουν τουλάχιστον δύο τέτοιοι παράγοντες, οι οποίοι αναφέρονται στις υποχρεώσεις και υπευθυνότητες και στους οργανωτικούς προσανατολισμούς μιας ομάδας. Οι υποχρεώσεις αναφέρονται στους κανονισμούς, στους γεωγραφικούς περιορισμούς και στις ευθύνες που έχουν αναλάβει οι ομάδες. Όλα αυτά διαφέρουν ανάλογα με το είδος και τη φύση της ομάδας. Διαφορετικές είναι λόγου χάρη, οι υποχρεώσεις των ερασιτεχνικών ομάδων από εκείνες των επαγγελματικών. Η οργάνωση διαφέρει ως προς τους στόχους, τις στρατηγικές που εφαρμόζονται για την επίτευξη των στόχων, το φύλλο και την ηλικία. Κατά τον Carron, οι λόγοι που κάνουν τα μέλη μιας ομάδας να συμπτύσσονται γύρω από την ομάδα και να καταβάλουν προσπάθεια να αποδώσουν είναι κυρίως δύο: πρώτον οι στόχοι της ομάδας (συνοχή αντικειμενικού σκοπού) και δεύτερον οι κοινωνικές λειτουργίες (κοινωνική συνοχή). Έτσι, ο Carron δίνει έμφαση σε δύο διαστάσεις της συνοχής, τη συνοχή επιδίωξης του στόχου και την κοινωνική συνοχή. Η συνοχή για την επιδίωξη του στόχου αναφέρεται στο βαθμό που τα μέλη μιας ομάδας, εργάζονται μαζί για να επιτύχουν ένα συγκεκριμένο στόχο (έργο). Ο στόχος είναι συνήθως συνυφασμένος με τις επιδιώξεις της ομάδας. Μια επιδίωξη μπορεί να είναι κάτι πολύ απλό, όπως π.χ. η αντιμετώπιση ενός συγκεκριμένου αντιπάλου, ή κάτι πολύ πιο σύνθετο, όπως η κατάκτηση του πρωταθλήματος. Η κοινωνική συνοχή αναφέρεται στο βαθμό που τα μέλη μιας ομάδας έχουν καλές σχέσεις, αγαπούν ο ένας τον άλλο και απολαμβάνουν την παρέα μεταξύ τους. Μεταξύ των δύο αυτών διαστάσεων, της συνοχής για την επιδίωξη του στόχου και της κοινωνικής συνοχής, υπάρχουν διαφορές. Πολλές ομάδες έχουν καλή συνοχή όταν πρόκειται να αντιμετωπίσουν ένα δύσκολο αντίπαλο, αλλά οι σχέσεις μεταξύ των παικτών δεν είναι καθόλου καλές. Διαπληκτίζονται, γκρινιάζουν, ανταλλάσουν βαριές κουβέντες μεταξύ τους και δημιουργούν κλίκες.

Σχέση συνοχής και απόδοσης

Οι σχετικές έρευνες δείχνουν πως η σχέση συνοχής και απόδοσης στα ομαδικά αθλήματα είναι μεγάλη. Η σχέση αυτή είναι κυκλική, που σημαίνει ότι η συνοχή συμβάλλει στην επιτυχία, η οποία με τη σειρά της συμβάλλει στη συνοχή. Στις ομάδες υψηλού αθλητισμού, τόσο στη συνοχή αντικειμενικού σκοπού όσο και στην κοινωνική συνοχή, υπήρχαν διαφορές μεταξύ της υψηλής και χαμηλής αποτελεσματικότητας ομάδων και οι ομάδες υψηλής συλλογικής αποτελεσματικότητας τερμάτισαν σε υψηλότερη θέση στο πρωτάθλημα απ΄ ότι οι ομάδες χαμηλής συλλογικής αποτελεσματικότητας.. Δεν υπήρξαν διαφορές στη σχέση μεταξύ συνοχής και συλλογικής αποτελεσματικότητας στις ομάδες ψυχαγωγικού ποδοσφαίρου.

Ανάλυση παραγόντων που καθορίζουν τη συνοχή

1. Η προσωπικότητα του προπονητή, οι ηγετικές του ικανότητες, ο προγραμματισμός, οι στόχοι και τα κίνητρα που αυτός δημιουργεί για τη δημιουργία κλίματος καλών σχέσεων και αρμονίας στην ομάδα.

2. Η προσωπικότητα των μελών της ομάδας και κυρίως η ιδιοσυγκρασία και ο χαρακτήρας τους. Υπάρχουν παίκτες που ‘’δένουν’’ στην ομάδα, άλλοι που τη διασπούν και άλλοι που δε μπορούν να παίξουν κανένα ρόλο στη συνοχή.

3. Το μέγεθος της ομάδας. Όσο πιο πολλά τα μέλη της, τόσο περισσότερες οι πιθανότητες διάσπασης σε μικρότερες ομάδες.

4. Η φύση του αθλήματος. Όπως είναι φυσικό, οι σχέσεις μεταξύ των αθλητών, η συνεργασία μεταξύ τους, η αρμονία και ο ρόλος του κάθε αθλητή, διαφέρει από άθλημα σε άθλημα.

5. Ο χρόνος που τα μέλη μιας ομάδας συνυπάρχουν, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, όπως π.χ. οι επιτυχίες, η ατομική και ομαδική ικανοποίηση, είναι παράγοντες που ενισχύουν τη συνοχή. Όσο πιο μεγάλο είναι αυτό το χρονικό διάστημα, τόσο πιο μεγάλη η συνοχή και τόσο πιο δύσκολα επιδρούν οι διασπαστικές δυνάμεις.

6. Ο ρόλος που αναλαμβάνουν τα μέλη της ομάδας. Όσο πιο σχετικός είναι ο ρόλος ( π.χ. συνεργασία μεταξύ επιθετικών ή αμυντικών παικτών), τόσο πιο πολύ συνδέονται οι παίκτες μεταξύ τους.

7. Οι ευκαιρίες που δημιουργούνται για επαφή μεταξύ των μελών της ομάδας, όπως π.χ. η διαμονή στο ίδιο δωμάτιο, η χρησιμοποίηση κοινών χώρων και η ανάθεση έργου που απαιτεί συνεργασία. Σε τέτοιες όμως περιπτώσεις υπάρχει κίνδυνος συγκρούσεων και διατάραξης της αρμονίας αν δεν υπάρχουν καλές προϋποθέσεις .

8. Η ικανοποίηση. Η ικανοποίηση συμβάλλει στην ανάπτυξη της συνοχής. Αλλά η ικανοποίηση πολλές φορές είναι μια προσωπική υπόθεση. Μπορεί ένας παίκτης να αποδώσει πολύ καλά, αλλά η ομάδα να μην πάει καλά ή αντίθετα. Η διαπίστωση αυτή επιβεβαιώνει τη θέση ότι η σχέση συνοχής και απόδοσης είναι κυκλική.

9. Η συνοχή επηρεάζεται από γεγονότα (καταστάσεις) , όπως αυτά εξελίσσονται κατά τη διάρκεια της αγωνιστικής περιόδου. Όταν τα γεγονότα εξελίσσονται ευνοϊκά η συνοχή είναι καλή. Με άλλα λόγια η επιτυχία ή η επιτυχία είναι παράγοντες που παίζουν ρόλο στην ύπαρξη ή όχι της συνοχής στην ομάδα. Η τελευταία αυτή θέση συνδέεται με ένα βασικό ερώτημα που έχει από χρόνια τεθεί από ερευνητές και προπονητές: Η συνοχή οδηγεί στην επιτυχία ή η επιτυχία οδηγεί στη συνοχή; Στην προσπάθεια να δοθεί απάντηση στο ερώτημα αυτό, η συνοχή έχει αντιμετωπισθεί τόσο σαν ανεξάρτητη μεταβλητή, όσο και σαν εξαρτημένη. Γενικά, η συνοχή είναι μια δυναμική συνεργασία, η οποία αλληλεπιδρά με άλλες μεταβλητές που επηρεάζουν την ομάδα και την απόδοσή της.

Ηγετική συμπεριφορά και συνοχή ομάδας

Σύμφωνα με έρευνες ο προπονητής μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της συνοχής, παρέχοντας εποικοδομητική ανατροφοδότηση σε ότι αφορά τις ασκήσεις, την τεχνική και τη στρατηγική του αγώνα. Η θετική ανατροφοδότηση δε συμβάλει μόνο στη δημιουργία καλού κλίματος μέσα στην ομάδα, αλλά ενισχύει την ανάπτυξη θετικής συμπεριφοράς σχετικά με την επίτευξη των στόχων. Η κοινωνική υποστήριξη αυξάνει επίσης τη συνοχή επιδίωξης του στόχου. Ο προπονητής δείχνοντας ενδιαφέρον στο κάθε μέλος της ομάδας, μπορεί να δημιουργήσει και να καλλιεργήσει τη συνοχή μεταξύ των μελών της. Τέλος, η δημοκρατική συμπεριφορά ενθαρρύνει περισσότερο τη συμμετοχή των παικτών στις αποφάσεις, στην τοποθέτηση των στόχων της ομάδας, στη μέθοδο εξάσκησης, την τακτική και στρατηγική. Με τη συμμετοχή των παικτών στις αποφάσεις, ο προπονητής μπορεί να δημιουργήσει μια μεγαλύτερη αίσθηση αρμονίας και αφοσίωσης στους στόχους της ομάδας. Αντίθετα, η αυταρχική συμπεριφορά του προπονητή συμβάλλει στην δημιουργία αρνητικών συναισθημάτων στον παράγοντα ‘’αίσθηση του ανήκειν’’ στην ομάδα, τη συνοχή και τη συμμετοχή.

Συνοχή και κοινωνικές σχέσεις των αθλητών

Δεν είναι απόλυτα γνωστό κατά πόσο οι καλές και κοινωνικές σχέσεις μεταξύ των αθλητών παίζουν ρόλο στην καλλιέργεια της συνοχής ως παράγοντας απόδοσης και επίτευξης του στόχου. Από έρευνες προκύπτει πως η συνοχή δεν σχετίζεται κατ΄ ανάγκη με την επιτυχία μιας ομάδας. Η άποψη όμως που επικρατεί περισσότερο είναι ότι μια ομάδα αποδίδει καλύτερα, όταν έχει συνοχή και δεν υπάρχουν ενδοομαδικά προβλήματα.

Σχέση φιλίας και απόδοσης

Αν και η φιλία μεταξύ των παικτών δεν είναι πάντα αναγκαία για την απόδοση μιας ομάδας, οι καλές σχέσεις πρέπει να ενθαρρύνονται. Διότι τα συναισθήματα που τρέφουν οι αθλητές μεταξύ τους, δημιουργούν το "ηθικό της ομάδας", το οποίο συνήθως αντανακλά το βαθμό των σχέσεων των αθλητών, αλλά και την απόδοσή τους σαν άτομα και σαν σύνολο. Το ποδόσφαιρο εντάσσεται στα αθλήματα που απαιτούν άμεση συνεργασία και αλληλεπίδραση μεταξύ των αθλητών, γι’ αυτό και τα συναισθήματα μεταξύ τους, είναι πολύ σημαντικός παράγοντας. Κάποιες έρευνες έχουν δείξει πως όταν μια ομάδα επιδιώκει υψηλούς στόχους (π.χ. διεθνείς αγώνες), οι σχέσεις δεν είναι και τόσο σημαντικός παράγοντας όσο η ικανότητα κάθε παίκτη και πόσο αυτός συμβάλλει στην απόδοση και στην επίτευξη των στόχων ολόκληρης της ομάδας. Με άλλα λόγια σε τέτοιες περιπτώσεις, οι παίκτες ενδιαφέρονται κυρίως για την απόδοση και όχι για τη φιλία. Εκείνο όμως που απαιτείται από ορισμένους παίκτες είναι η καλή συμπεριφορά απέναντι στους άλλους και η θετική ενθάρρυνση αυτών που δεν αποδίδουν καλά. Ωστόσο, υπάρχει ένα βασικό ερώτημα που αναφέρεται στη σχέση φιλίας μεταξύ των παικτών μιας ομάδας και στην προσπάθεια που κάνουν να ξεπεράσουν σε απόδοση ο ένας τον άλλο και κατά πόσο αυτό συμβαίνει όταν δεν είναι φίλοι. Σε αυτό το ερώτημα δεν έχει δοθεί σαφής απάντηση. Λέγεται ότι όταν οι φίλοι που προσπαθούν να ξεπεράσουν ο ένας τον άλλο, περισσότερο από ότι είναι επιθυμητό, η απόδοση της ομάδας μειώνεται. Αυτό συμβαίνει στα χαμηλότερα επίπεδα συναγωνισμού. Υποτίθεται πως οι παίκτες που παίρνουν μέρος σε μεγάλους και κρίσιμους αγώνες, δεν επηρεάζονται από φιλίες. Ένα άλλο θέμα που είναι πιθανό να προκύψει από τις προσωπικές συμπάθειες μεταξύ των παικτών, είναι ο κίνδυνος να δημιουργηθούν "κλίκες" . Οι "κλίκες" βλάπτουν τη συνοχή και η απόδοση της ομάδας μειώνεται, ιδιαίτερα σε αθλήματα που απαιτείται η συνεργασία και οι συντονισμένες ενέργειες. Οι "κλίκες" δημιουργούνται από πολλές αιτίες, όπως π.χ. συνεχείς ήττες, παίκτες που δεν χρησιμοποιούνται, παίκτες με κοινά συμφέροντα, ζηλοφθονία και αντιπάθεια προς τους άλλους, από φόβο προς τους άλλους κ.α.

Συμβουλές για τον προπονητή

Οι συμβουλές που ακολουθούν είναι μόνο μερικές σκέψεις που ενδεχομένως να φανούν χρήσιμες και αποτελεσματικές για τον προπονητή. Πέραν αυτών, ο προπονητής στο καθημερινό του έργο, είναι βέβαιο ότι θα επισημάνει πολλά άλλα προβλήματα, τα οποία μπορεί να αντιμετωπίσει με τη γνώση που διαθέτει, την εμπειρία, την ευαισθησία, την ικανότητα και φυσικά τη συνεργασία.

Συγκεκριμένα:

-Ο προπονητής βοηθάει στην ανάπτυξη καλών σχέσεων μεταξύ των αθλητών. Αυτό ενισχύεται και από τη συζήτηση που πρέπει να κάνει με τον κάθε αθλητή χωριστά, τη λύση των μεταξύ τους διαφορών, τη σκόπιμη επαφή και σκόπιμη συνεργασία μεταξύ τους.
-Ο προπονητής ανταμείβει ηθικά και ψυχολογικά τον κάθε αθλητή και την ομάδα για κάθε καλό αποτέλεσμα.
-Επιδιώκει τη συναναστροφή κατά τον ελεύθερο χρόνο.
-Επιδιώκει συναντήσεις και επαφές, όπως π.χ. ασκήσεις σε ζευγάρια, φαγητό στο ίδιο τραπέζι, διαμονή στο ίδιο δωμάτιο.
-Τονίζει στον κάθε αθλητή ξεχωριστά ( σε προσωπική συζήτηση) τη σημασία που έχει η προσπάθειά του, για τη μέγιστη απόδοση της ομάδας.
-Δίδει ιδιαίτερη προσοχή στους μη ταλαντούχους αθλητές, ώστε να τους τονώσει και να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή τους. Οι μη ταλαντούχοι είναι αυτοί που πολλές φορές κάνουν την έκπληξη. Αντίθετα, χρειάζεται πολύ προσοχή με τους ταλαντούχους, στους οποίους δεν πρέπει να δίδονται ιδιαίτερα προνόμια, γιατί αυτό μειώνει τη συνοχή και το ηθικό μιας ομάδας.
-Εντοπίζει έγκαιρα τις κλίκες και τις διαλύει.

Τέλος, η καλλιέργεια δημοκρατικής ατμόσφαιρας και η λήψη αποφάσεων, με δημοκρατικές διαδικασίες, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά το ηθικό μιας ομάδας. Με τον τρόπο αυτό οι αθλητές θεωρούν πως η ομάδα είναι πραγματικά δικιά τους και ότι δεν υπηρετούν, παρά το δικό τους υψηλό σκοπό.

 

Πηγή: Ψυχολογία φυσικής αγωγής και αθλητισμού, Γ.Ζέρβας.
Επαναδημοσιευση από www.vpsoccercoach.blogspot.com